Η Ευρώπη το τελευταία διάστημα έχει ρίξει όλο το βάρος στην ενεργειακή σταθεροποίησή της κι έχει αφήσει ανεξέλεγκτη τη διαρκώς επιδεινούμενη έλλειψη νερού. Η ξηρασία αποτελεί σημαντική πρόκληση ενώ συνδέεται στενά με την κλιματική αλλαγή. Η τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ξηρασίας παρουσιάζει μια ανησυχητική εικόνα στη νότια, ανατολική και κεντρική Ευρώπη.
Η Ιβηρική Χερσόνησος αντιμετωπίζει τις πιο κρίσιμες συνθήκες με αρκετές κόκκινες προειδοποιήσεις να καταφθάνουν ως αποτέλεσμα των εναλλασσόμενων περιόδων ξηρασίας και των έντονων βροχοπτώσεων του χειμώνα και της άνοιξης.
Οι επιστήμονες φοβούνται άλλο ένα καταστροφικό καλοκαίρι για τις καλλιέργειες, καθώς οι συνθήκες ξηρασίας επιδεινώνονται στην Ευρώπη
Το 2023, η Ισπανία έχει ήδη τη μεγαλύτερη έκταση που πλήττεται με 34.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ακολουθούμενη από την Πολωνία με 24.000 και τη Λιθουανία με 20.000.
Πορτοκαλί προειδοποίηση και για εκτάσεις της Ελλάδας
Την ίδια στιγμή, πορτοκαλί προειδοποιήσεις υπάρχουν σε εκτάσεις της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Κύπρου, της Πολωνίας, της Λευκορωσίας, στο μεγαλύτερο μέρος της Ουκρανίας, καθώς και στην Ιρλανδία, τη Σκωτία και σε λίγα σημεία της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Το 2024, η χώρα μας βίωσε έντονη ξηρασία, με τον Οκτώβριο να είναι ο πιο ξηρός των τελευταίων 15 ετών. Περιοχές όπως η Βόλβη και η Κορώνεια επλήγησαν, με τις λίμνες να συρρικνώνονται. Η έλλειψη οργανωμένων αρδευτικών δικτύων και οι απαρχαιωμένες μέθοδοι άρδευσης δείχνουν να επιτείνουν το πρόβλημα.
Στιγμιότυπο από την τεχνητή λίμνη Πουρναρίου στην Άρτα, όπου η παρατεταμένη ανομβρία και οι υψηλές θερμοκρασίες που επικράτησαν σχεδόν σε όλη την διάρκεια του καλοκαιριού αποκάλυψαν τα ερείπια του βυθισμένου οικισμού Φάγκος του χωριού Κάτω Καλεντίνη
Η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίσιμη κατάσταση
Σύμφωνα με τον τελευταίο Δείκτη Εκμετάλλευσης Νερού, η κατανάλωση γλυκού νερού έχει φτάσει στο επίπεδο ρεκόρ του 5,8% των συνολικών διαθέσιμων πόρων. Τιμές άνω του 20% θεωρούνται γενικά ένδειξη λειψυδρίας.
Η Κύπρος αντιμετωπίζει μακράν την πιο κρίσιμη κατάσταση, με 71% χρήση των πόρων γλυκού νερού, ακολουθούμενη από τη Μάλτα και τη Ρουμανία με 34% και 21% αντίστοιχα.
Η Λετονία, η Κροατία, η Σουηδία, η Σλοβακία, η Λιθουανία, η Σλοβενία, η Φινλανδία και το Λουξεμβούργο κατέγραψαν τιμές κάτω από 1%, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν βρίσκονται σε συνθήκες υδατικής πίεσης.
Οι «ένοχοι» για την κατανάλωση νερού
Εξετάζοντας την τάση κατά τη δεκαετία 2012-2022, στην Ιταλία παρατηρούμε τον υψηλότερο ρυθμό αύξησης στη χρήση γλυκού νερού με αύξηση σχεδόν 7%, ακολουθούμενη από την Τουρκία με σχεδόν 6% και τη Μάλτα με 4%.
«Μέχρι τα μέσα του αιώνα, η συχνότητα και η ένταση των κυμάτων καύσωνα και της ξηρασίας αναμένεται να αυξηθούν στα περισσότερα μέρη της Ευρώπης», αναφέρει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος. «Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι πρακτικές διαχείρισης της γης να προσαρμοστούν επαρκώς και εγκαίρως και οι στρατηγικές προσαρμογής της ΕΕ και των κρατών μελών να εφαρμοστούν αποτελεσματικά».
Στην Ιταλία ο υψηλότερος ρυθμός αύξησης στη χρήση γλυκού νερού τη δεκαετία 2012-2022
Τα λύματα δεν αποτελούν πρόβλημα
Στην τελευταία τους συνάντηση, οι χώρες της Med9 – Γαλλία, Κροατία, Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, Σλοβενία και Ισπανία – παρουσίασαν ιδέες για την αντιμετώπιση της ξηρασίας, όπως έξυπνα συστήματα άρδευσης, τεχνολογίες προστασίας των καλλιεργειών, συστήματα εξοικονόμησης νερού, καθώς και γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες.
Αλλά η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θεωρεί ότι το κλειδί είναι η εντατικοποίηση της ανακύκλωσης των λυμάτων. «Περισσότερο από το 80% των λυμάτων σπαταλιέται», δήλωσε η εμπειρογνώμονας της τράπεζας σε θέματα υδάτων, Μαρία Διαμάντη.
«Τα λύματα δεν αποτελούν πρόβλημα. Είναι μια εξαιρετικά πολύτιμη πηγή νερού, θρεπτικών συστατικών και ενέργειας. Πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο το επεξεργαζόμαστε και να καταστήσουμε την ανάκτηση των πόρων των υγρών αποβλήτων προτεραιότητα», προσθέτει.
Σχέδια αντιμετώπισης του προβλήματος
Η ΕΕ δεσμεύτηκε για 33 δράσεις που αφορούν την ανθεκτικότητα στην ξηρασία, στο πλαίσιο της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Νερό. Η Ισπανία και η Ιταλία εισήγαγαν σχέδια διαχείρισης υδάτων το 2023, συμπεριλαμβανομένων μονάδων αφαλάτωσης και περιορισμών κατανάλωσης. Στην Ελλάδα, η ανάγκη για εκσυγχρονισμό αρδευτικών δικτύων είναι επιτακτική.
Ειδικοί του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της ΕΕ χαρακτήρισαν την ξηρασία του 2022 ως τη χειρότερη τα τελευταία 500 χρόνια, με το 47% της ΕΕ σε κατάσταση προειδοποίησης και το 17% σε συναγερμό. Επηρεάστηκαν ποτάμια, γεωργία και ενεργειακή παραγωγή, ιδιαίτερα η υδροηλεκτρική και η ψύξη πυρηνικών σταθμών. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι χωρίς σημαντικές βροχοπτώσεις, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί το καλοκαίρι του 2025, ιδιαίτερα στη Μεσόγειο.
VIA: in.gr
