Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Κάθε iPhone συνοδεύεται από μια ετικέτα που μας λέει ότι σχεδιάστηκε στην Καλιφόρνια.
Ενώ το κομψό ορθογώνιο που διαφεντεύει τις ζωές πολλών από εμάς είναι όντως σχεδιασμένο στις Ηνωμένες Πολιτείες, αποκτά «σάρκα και οστά» χιλιάδες μίλια μακριά, στην Κίνα: η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο από τους δασμούς του προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump, που τώρα αυξάνονται στο 245% σε ορισμένες εισαγωγές από την Κίνα.
Η Apple πουλά περισσότερα από 220 εκατομμύρια iPhones ετησίως και σύμφωνα με τις περισσότερες εκτιμήσεις, εννέα στα 10 κατασκευάζονται στην Κίνα. Από τις γυαλιστερές οθόνες μέχρι τα πακέτα μπαταριών, πολλά από τα εξαρτήματα καθε προϊόντος της Apple προέρχονται κατασκευάζονται και συναρμολογούνται σε iPhone, iPad ή Macbook, στην Κίνα. Τα περισσότερα αποστέλλονται στις ΗΠΑ, τη μεγαλύτερη αγορά της Apple.
Ευτυχώς για την εταιρεία, ο Trump εξαίρεσε ξαφνικά τα smartphone, τους υπολογιστές και κάποιες άλλες ηλεκτρονικές συσκευές από τους δασμούς του λίγες μέρες μετά. Όμως η εξαίρεση είναι βραχύβια.
Έκτοτε, ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι έρχονται κι άλλοι δασμοί: «ΚΑΝΕΙΣ δεν θα ξεφύγει», έγραψε στο Truth Social, καθώς η κυβέρνησή του ξεκίνησε να διερευνά «ημιαγωγούς και ΟΛΗ την ΑΛΥΣΙΔΑ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ». Η παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού που η Apple έχει διαφημίσει ως δύναμη είναι τώρα το ευάλωτο σημείο της.
Οι ΗΠΑ και η Κίνα, οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, είναι αλληλοεξαρτώμενες και οι εξωφρενικοί δασμοί του Trump έχουν ανατρέψει αυτή τη σχέση εν μία νυκτί, οδηγώντας σε ένα αναπόφευκτο ερώτημα: ποιος είναι πιο εξαρτημένος από τους δύο;
Πώς μια σανίδα σωτηρίας έγινε απειλή
Η Κίνα έχει ωφεληθεί πάρα πολύ φιλοξενώντας τις γραμμές συναρμολόγησης για μια από τις πιο πολύτιμες εταιρείες στον κόσμο. Ήταν τα διαπιστευτήριά της στη Δύση για ποιοτική παραγωγή και βοήθησε στην τόνωση της τοπικής καινοτομίας. Η Apple εισήλθε στην Κίνα τη δεκαετία του 1990 για να πουλήσει υπολογιστές μέσω τρίτων προμηθευτών.
Γύρω στο 1997, όταν βρισκόταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, καθώς πάλευε να ανταγωνιστεί τους αντιπάλους της, η Apple βρήκε σανίδα σωτηρίας στην Κίνα. Μια νεαρή κινεζική οικονομία άνοιγε σε ξένες εταιρείες για να τονώσει τη μεταποίηση και να δημιουργήσει περισσότερες θέσεις εργασίας.
Όμως η Apple έφτασε επίσημα στην Κίνα μόλις το 2001, μέσω μιας εμπορικής εταιρείας με έδρα τη Σαγκάη και άρχισε να παράγει προϊόντα στη χώρα. Συνεργάστηκε με την Foxconn, έναν Ταϊβανέζικο κατασκευαστή ηλεκτρονικών που δραστηριοποιείται στην Κίνα, για την κατασκευή iPod, μετά iMac και στη συνέχεια iPhone. Καθώς το Πεκίνο άρχισε τις συναλλαγές με τον κόσμο – με την ενθάρρυνση κατά κύριο λόγο των ΗΠΑ – η Apple αύξησε το αποτύπωμά της σε αυτό που προοδευτικά γινόταν το εργοστάσιο του κόσμου.
Τότε, η Κίνα δεν ήταν έτοιμη να κατασκευάσει το iPhone. Όμως η Apple επέλεξε τους δικούς της προμηθευτές και τους βοήθησε να εξελιχθούν σε «σούπερ σταρ της κατασκευής», σύμφωνα με τον ειδικό της αλυσίδας εφοδιασμού Lin Xueping. Ο ίδιος αναφέρει το παράδειγμα της Beijing Jingdiao, που σήμερα είναι κορυφαίος κατασκευαστής μηχανημάτων ακριβείας υψηλής ταχύτητας, που χρησιμοποιούνται για την αποτελεσματική κατασκευή προηγμένων εξαρτημάτων. Η εταιρεία, που συνήθιζε να κόβει ακρυλικό, δεν θεωρούνταν κατασκευαστής εργαλειομηχανών – αλλά τελικά ανέπτυξε μηχανήματα για την κοπή γυαλιού και έγινε «το αστέρι της επεξεργασίας της επιφάνειας των κινητών τηλεφώνων της Apple», λέει ο Lin.
Η Apple άνοιξε το πρώτο της κατάστημα στη χώρα στο Πεκίνο το 2008, τη χρονιά που η πόλη φιλοξένησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες και η σχέση της Κίνας με τη Δύση ήταν στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Σύντομα έφτασε σε 50 καταστήματα, με τους πελάτες να κάνουν ουρές έξω από τις πόρτες.
Καθώς αυξάνονταν τα περιθώρια κέρδους της Apple, αυξάνονταν και οι γραμμές συναρμολόγησης της στην Κίνα, με τη Foxconn να λειτουργεί το μεγαλύτερο εργοστάσιο iPhone στον κόσμο στο Zhengzhou, το οποίο έκτοτε ονομάζεται «iPhone City». Για μια ταχέως αναπτυσσόμενη Κίνα, η Apple έγινε σύμβολο της προηγμένης δυτικής τεχνολογίας – απλή αλλά πρωτότυπη και κομψή.
Σήμερα, τα περισσότερα από τα βραβευμένα iPhone της Apple κατασκευάζονται από την Foxconn. Τα προηγμένα τσιπ που τα τροφοδοτούν κατασκευάζονται στην Ταϊβάν, από τον μεγαλύτερο κατασκευαστή τσιπ στον κόσμο, την TSMC. Η κατασκευή απαιτεί επίσης στοιχεία σπάνιων γαιών που χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές ήχου και κάμερες και προέρχονται από την Κίνα.
Περίπου 150 από τους 187 κορυφαίους προμηθευτές της Apple το 2024 είχαν εργοστάσια στην Κίνα, σύμφωνα με ανάλυση της Nikkei Asia. «Δεν υπάρχει αλυσίδα εφοδιασμού στον κόσμο που να είναι πιο κρίσιμη για εμάς από την Κίνα», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Apple, Tim Cook, σε συνέντευξή του πέρυσι.
Η απειλή των δασμών. Φαντασία ή φιλοδοξία;
Στην πρώτη θητεία του Trump, η Apple εξασφάλισε εξαιρέσεις για τους δασμούς που επέβαλε τότε στην Κίνα.
Όμως αυτή τη φορά, ο Trump χρησιμοποίησε την Apple ως παράδειγμα προτού αντιστρέψει τους δασμούς σε ορισμένα ηλεκτρονικά είδη. Πιστεύει ότι η απειλή των μεγάλων δασμών θα ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να παράγουν προϊόντα στην Αμερική. «Ο στρατός των εκατομμυρίων και εκατομμυρίων ανθρώπων που βιδώνουν μικρές βίδες για να φτιάξουν iPhone – αυτό θα έρθει στην Αμερικη», δήλωσε ο υπουργός Εμπορίου Howard Lutnick σε συνέντευξή του νωρίτερα αυτό το μήνα.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Karoline Leavitt επανέλαβε ότι την περασμένη εβδομάδα: «Ο πρόεδρος Trump κατέστησε σαφές ότι η Αμερική δεν μπορεί να βασίζεται στην Κίνα για την κατασκευή κρίσιμων τεχνολογιών όπως ημιαγωγοι, τσιπ, smartphone και φορητοί υπολογιστές». Πρόσθεσε επίσης οτι: «Κατόπιν εντολής του προέδρου, αυτές οι εταιρείες σπεύδουν να ξεκινήσουν την παραγωγή τους στις Ηνωμένες Πολιτείες το συντομότερο δυνατό». Όμως πολλοί είναι δύσπιστοι για αυτό.
Η σκέψη ότι η Apple θα μπορούσε να μεταφέρει τη λειτουργία συναρμολόγησης της στις ΗΠΑ είναι «καθαρή φαντασία», σύμφωνα με τον Eli Friedman, ο οποίος στο παρελθόν συμμετείχε στο συμβουλευτικό ακαδημαϊκό συμβούλιο της εταιρείας. Λέει ότι η εταιρεία μιλάει για διαφοροποίηση της αλυσίδας εφοδιασμού της μακριά από την Κίνα από το 2013, όταν έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου – αλλά οι ΗΠΑ δεν ήταν ποτέ μια επιλογή.
Ο Friedman προσθέτει ότι η Apple δεν σημείωσε μεγάλη πρόοδο την δεκαετία που ακολούθησε, αλλά «έκανε πραγματικά μια προσπάθεια» μετά την πανδημία, όταν τα αυστηρά ελεγχόμενα lockdown στην Κίνα – λογω Covid – έπληξαν την παραγωγή. «Οι πιο σημαντικές νέες τοποθεσίες για συναρμολόγηση ήταν το Βιετνάμ και η Ινδία. Όμως φυσικά η πλειονότητα της συναρμολόγησης της Apple εξακολουθεί να γίνεται στην Κίνα». Ο ιστότοπός της Apple λέει ότι η αλυσίδα εφοδιασμού της εκτείνεται σε «χιλιάδες επιχειρήσεις και περισσότερες από 50 χώρες»
Μελλοντικές προκλησεις
Οποιαδήποτε αλλαγή στο τρέχον status quo της αλυσίδας εφοδιασμού της Apple θα ήταν πλήγμα για την Κίνα. Πολλοί από τους λόγους που η χώρα ήθελε να γίνει κατασκευαστικός κόμβος για τις δυτικές εταιρείες στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ισχύουν και σήμερα – δημιουργεί εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και δίνει στη χώρα ένα κρίσιμο πλεονέκτημα στο παγκόσμιο εμπόριο.
«Η Apple βρίσκεται στο σημείο τομής των εντάσεων ΗΠΑ – Κίνας και οι δασμοί υπογραμμίζουν το κόστος αυτής της έκθεσης», λέει ο Jigar Dixit, σύμβουλος λειτουργιών και αλυσίδων εφοδιασμού. Θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί η Κίνα δεν έχει υποκύψει στις απειλές του Trump και αντεπιτίθεται με εισφορές 125% στις εισαγωγές των ΗΠΑ. Η Κίνα έχει επίσης επιβάλει ελέγχους εξαγωγών σε μια σειρά από κρίσιμα ορυκτά σπάνιων γαιών που έχει στο έδαφος της και μαγνητες χαμηλής θερμότητας, προκαλώντας πλήγμα στις ΗΠΑ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ωστόσο, ότι οι αμερικανικοί δασμοί που εξακολουθούν να επιβάλλονται σε άλλους κινεζικούς τομείς θα κάνουν ζημιά.
Δεν είναι μόνο το Πεκίνο που αντιμετωπίζει υψηλότερους δασμούς – ο Trump έχει ξεκαθαρίσει ότι θα στοχεύσει χώρες που αποτελούν μέρος της κινεζικής αλυσίδας εφοδιασμού. Για παράδειγμα, το Βιετνάμ, όπου η Apple μετέφερε την παραγωγή AirPods, αντιμετώπιζε δασμούς 46% – πριν ο Τραμπ σταματήσει για 90 ημέρες – επομένως η μεταφορά της παραγωγής σε άλλα μέρη της Ασίας δεν είναι εύκολη διέξοδος. «Όλα τα πιθανά μέρη για τις τεράστιες εγκαταστάσεις συναρμολόγησης της Foxconn με δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους βρίσκονται στην Ασία και όλες αυτές οι χώρες αντιμετωπίζουν υψηλότερους δασμούς», λέει ο Friedman.
Τι κάνει λοιπόν η Apple τώρα;
Η εταιρεία αντιμετωπίζει σκληρό ανταγωνισμό από τις κινεζικές εταιρείες καθώς η κυβέρνηση της Κίνας ενισχύει τον τομέα προηγμένης τεχνολογίας σε έναν αγώνα δρόμου με τις ΗΠΑ.
Τώρα που «η Apple έχει προωθήσει τις ηλεκτρονικές δυνατότητες παραγωγής της Κίνας, η Huawei, η Xiaomi, η Oppo και άλλες κινεζικές εταιρείες μπορούν να επαναχρησιμοποιήσουν την ώριμη αλυσίδα εφοδιασμού της Apple», σύμφωνα με τον Lin.
Πέρυσι, η Apple έχασε τη θέση της ως ο μεγαλύτερος πωλητής smartphone στην Κίνα από τη Huawei και τη Vivo. Οι Κινέζοι καταναλωτές δεν ξοδεύουν αρκετά και με την απαγόρευση του ChatGPT στην Κίνα, η Apple αγωνίζεται να διατηρήσει ένα προβάδισμα μεταξύ των αγοραστών που αναζητούν τηλέφωνα με τεχνητή νοημοσύνη. Πρόσφερε ακόμη και σπάνιες εκπτώσεις σε iPhone τον Ιανουάριο για να αυξήσει τις πωλήσεις.
Υπό τον ολοένα και πιο στενό έλεγχο της Κινεζικής Κυβέρνησης, η Apple αναγκάστηκε να περιορίσει τη χρήση Bluetooth και Airdrop στις συσκευές της, καθώς το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο και καχύποπτο στη διασπορά δυτικής προπαγάνδας. Ξεπέρασε επίσης, την φάση της καταστολής μονοπωλιακών πρακτικών της βιομηχανίας τεχνολογίας που άγγιξε ακόμη και τον ιδρυτή και πολυδισεκατομμυριούχο της Alibaba Jack Ma, όπως σηματοδοτήθηκε από την πρόσφατη συνάντηση του προέδρου Xi Jinping με τους CEO πολλών κινεζικών εταιρειών του κλάδου.
Η Apple ανακοίνωσε μια επένδυση 500 δις δολ στις ΗΠΑ, αν και αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό για να κατευνάσει την κυβέρνηση Trump για πολύ καιρό. Δεδομένων των πολλών στροφών και της αβεβαιότητας γύρω από τους δασμούς του Trump, αναμένονται περισσότεροι φόροι έκπληξη – οι οποίοι θα μπορούσαν και πάλι να αφήσουν την εταιρεία με ελάχιστο περιθώριο ελιγμών και ακόμη λιγότερο χρόνο.
Ο Dixit λέει ότι οι δασμοί των smartphone δεν θα ακρωτηριάσουν την Apple εάν σηκώσει ξανά το κεφάλι της, αλλά θα προσθέσουν «πίεση – τόσο λειτουργικά όσο και πολιτικά» σε μια αλυσίδα εφοδιασμού που δεν μπορεί να εκτυλιχθεί γρήγορα. «Σαφώς η σοβαρότητα της άμεσης κρίσης έχει μειωθεί», προσθέτει ο Friedman, αναφερόμενος στην εξαίρεση της περασμένης εβδομάδας για τα smartphone. «Όμως πραγματικά δεν νομίζω ότι αυτό σημαίνει ότι η Apple μπορεί να επαναπαυτεί», κατέληξε.
Πηγή: BBC News
VIA: Zougla.gr
