Μια νέα ανακάλυψη από το Curiosity rover της NASA στον Άρη ενδέχεται να προσφέρει κρίσιμα στοιχεία για το πώς ήταν η ατμόσφαιρα του «Κόκκινου Πλανήτη» στο μακρινό παρελθόν και να ενισχύσει τη θεωρία πως κάποτε διέθετε παχύ στρώμα διοξειδίου του άνθρακα, ικανό να διατηρήσει θερμοκρασίες που επέτρεπαν την ύπαρξη ωκεανών, λιμνών και ποταμών.
Η ανακάλυψη αφορά τον σιδερίτη (siderite), ένα σπάνιο ανθρακικό ορυκτό σιδήρου, το οποίο εντοπίστηκε σε σημαντικές ποσότητες σε τρεις από τέσσερις γεωτρήσεις σε διαφορετικά υψόμετρα στο όρος Sharp, στο εσωτερικό του κρατήρα Gale. Το Curiosity, ένα εργαστήριο-όχημα έξι τροχών μεγέθους αυτοκινήτου, ανέλυσε δείγματα πετρωμάτων με το όργανο CheMin, χρησιμοποιώντας ακτίνες Χ για να εντοπίσει τη σύστασή τους.
Η σημασία της ανακάλυψης γίνεται ακόμη μεγαλύτερη αν αναλογιστεί κανείς ότι ο σιδερίτης δεν είχε εντοπιστεί από τα τροχιακά τηλεσκόπια, τα οποία επί δεκαετίες μελετούν την επιφάνεια του Άρη από το Διάστημα. Η παρουσία του, όμως, αποκαλύφθηκε κάτω από την επιφάνεια, με γεώτρηση σε βάθος μόλις 5 εκατοστά. Η ύπαρξή του ενισχύει την ιδέα ότι ο Άρης είχε κάποτε ενεργό κύκλο άνθρακα και μια πιο εύκρατη κλιματικά εποχή.
Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα, τα δεδομένα δείχνουν ότι μεγάλες ποσότητες άνθρακα είναι αποθηκευμένες στον φλοιό του πλανήτη. Εάν παρόμοια ορυκτά εντοπιστούν και σε άλλες περιοχές πλούσιες σε θειικά άλατα, τότε ενδέχεται να αποκαλυφθεί ένα σημαντικό απόθεμα της αρχαίας ατμόσφαιρας του Άρη.
Η επιστημονική κοινότητα έχει εδώ και χρόνια ισχυρές ενδείξεις ότι στον Άρη κυλούσε νερό στην επιφάνειά του. Ποτάμια δίκτυα, κοιλάδες και λίμνες έχουν εντοπιστεί μέσω γεωμορφολογικών παρατηρήσεων. Όμως, για να μπορεί να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή, απαιτούνται υψηλότερες θερμοκρασίες και πίεση αέρα από ό,τι υπάρχουν σήμερα στον Άρη.
Η θεωρία θέλει την αρχαία ατμόσφαιρα του πλανήτη να ήταν πυκνή και πλούσια σε CO₂, το οποίο πιθανώς προήλθε από ηφαιστειακή δραστηριότητα. Στη συνέχεια, μεγάλο μέρος του CO₂ χάθηκε στο Διάστημα, αλλά κάποιο μέρος του πιθανόν παγιδεύτηκε στα πετρώματα ως ανθρακικά ορυκτά. Μέχρι σήμερα, όμως, τέτοια ανθρακικά δεν είχαν εντοπιστεί σε επαρκείς ποσότητες ώστε να επιβεβαιωθεί αυτή η υπόθεση, κάτι που αλλάζει με την ανακάλυψη του σιδερίτη.
Το γεγονός ότι ο σιδερίτης σχηματίζεται μόνο παρουσία νερού, σιδήρου και διοξειδίου του άνθρακα υποδηλώνει ότι οι πέτρες στο εσωτερικό του κρατήρα Gale δεν σχηματίστηκαν από ηφαιστειακή δραστηριότητα, αλλά μάλλον σε ήρεμα υδάτινα περιβάλλοντα, όπως ρηχές λίμνες ή έλη παρόμοια με εκείνα στη Γη.
Η παρουσία θειικών αλάτων στα ίδια δείγματα ενισχύει την ιδέα ότι υπήρξε σταδιακή εξάτμιση των λιμνών αυτών. Οι γεωλόγοι μελετούν τη σειρά σχηματισμού των ορυκτών για να κατανοήσουν τη χρονολογία των γεωλογικών γεγονότων. Το ότι ο σιδερίτης προηγήθηκε χρονικά από τα θειικά άλατα υποδεικνύει μια σταδιακή αποξήρανση του κλίματος του Άρη με την πάροδο των εκατομμυρίων ετών.
Το ένα δείγμα που δεν περιείχε σιδερίτη, βρέθηκε να έχει παραπροϊόντα της αποσύνθεσής του, γεγονός που ενισχύει την υπόθεση ότι ο κύκλος του άνθρακα στον Άρη υπήρξε κάποτε ενεργός αλλά στη συνέχεια αποσταθεροποιήθηκε, οδηγώντας στην απώλεια της ατμόσφαιρας.
Όπως ανέφερε ο ερευνητής της NASA, Thomas Bristow, η διάτρηση των πετρωμάτων του Άρη είναι σαν να «ξεφυλλίζουμε ένα ιστορικό βιβλίο». Μερικά εκατοστά κάτω από την επιφάνεια αποκαλύπτουν συγκεκριμένα στοιχεία για τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούσαν στον πλανήτη πριν 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια.
Εάν μελλοντικές αποστολές εντοπίσουν περισσότερα ανθρακικά σε άλλες περιοχές του Άρη, θα μπορούσαν να αποκαλύψουν αποθέματα άνθρακα μεγαλύτερα από το CO₂ που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Μια τέτοια εξέλιξη θα έδινε νέα ώθηση στη μελέτη της εξέλιξης της ατμόσφαιρας του Άρη και στην αναζήτηση παλαιότερων συνθηκών κατοικησιμότητας.
Η ανακάλυψη του σιδερίτη δεν είναι απλώς μια γεωλογική παρατήρηση, αλλά ένα κρίσιμο κομμάτι του παζλ που ίσως βοηθήσει στην απάντηση του διαχρονικού ερωτήματος: Μπορούσε ποτέ ο Άρης να φιλοξενήσει ζωή;
[via]
VIA: TechGear.gr
