Για πρώτη φορά στην ιστορία της αστρονομίας, επιστήμονες επιβεβαίωσαν την ύπαρξη μιας μοναχικής μαύρης τρύπας, ενός κοσμικού σώματος που πλανιέται μόνο του στο κενό του Διαστήματος, χωρίς να αλληλεπιδρά με κάποιον άλλο αστρικό συνοδό. Η ανακάλυψη, καρπός πολυετών παρατηρήσεων και έντονων επιστημονικών αντιπαραθέσεων, ανοίγει νέους ορίζοντες στην κατανόηση αυτών των μυστηριωδών ουράνιων σωμάτων.
Η ερευνητική ομάδα που κατέληξε σε αυτό το εντυπωσιακό συμπέρασμα είναι η ίδια που πριν από λίγα χρόνια είχε εντοπίσει ένα «σκοτεινό αντικείμενο» στον αστερισμό του Τοξότη. Τότε, υπέθεσαν πως επρόκειτο για μια περιπλανώμενη μαύρη τρύπα, ωστόσο οι επιστημονικές αντιδράσεις ήταν ανάμεικτες, καθώς κάποιοι πρότειναν εναλλακτικά τη θεωρία ενός αστέρα νετρονίων.
Η ανατροπή ήρθε με την ανάλυση νέων δεδομένων από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble (2021–2022), σε συνδυασμό με μετρήσεις του δορυφόρου Gaia της ESA. Η συνδυαστική επεξεργασία αυτών των πληροφοριών ενίσχυσε την αρχική υπόθεση: το αντικείμενο έχει μάζα περίπου επτά φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου, κάτι που αποκλείει την εκδοχή του αστέρα νετρονίων και οδηγεί αναπόφευκτα στη μοναδική πιθανή ερμηνεία, μια μαύρη τρύπα.
Η δυσκολία στον εντοπισμό τέτοιων μαύρων τρυπών είναι τεράστια, καθώς δεν συνοδεύονται από άλλο αστέρι και άρα δεν εκπέμπουν ακτινοβολία που να προδίδει την παρουσία τους. Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα εντοπίστηκε χάρη σε ένα τυχαίο και σπάνιο φαινόμενο, γνωστό ως βαρυτικός μικροφακός (microlensing). Καθώς το αντικείμενο πέρασε μπροστά από ένα πολύ πιο μακρινό άστρο, η βαρύτητά του παραμόρφωσε και ενίσχυσε το φως από το άστρο-φόντο, αποκαλύπτοντας έτσι την παρουσία της αόρατης μαύρης τρύπας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η καμπύλη φωτός και οι μετρήσεις της αστρομετρίας (θέσης στο Διάστημα) υποδεικνύουν ξεκάθαρα πως πρόκειται για την πρώτη επιβεβαιωμένη απομονωμένη μαύρη τρύπα αστρικής μάζας. «Δεν υπάρχει άλλη λογική εξήγηση», αναφέρεται χαρακτηριστικά στη δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό The Astrophysical Journal.
Ένα δεύτερο ερευνητικό σχήμα, που αρχικά υποστήριζε την εκδοχή του αστέρα νετρονίων, επανεξέτασε τα δεδομένα το 2023 και συμφώνησε τελικά με το συμπέρασμα της πρώτης ομάδας. Οι νέες αναλύσεις τους δίνουν εκτίμηση μάζας γύρω στις έξι ηλιακές μάζες, τιμή συμβατή με την αρχική μέτρηση των επτά. Παρά τη μεγαλύτερη αβεβαιότητα στα δικά τους δεδομένα, η επιστημονική συναίνεση είναι πλέον ξεκάθαρη: πρόκειται για μαύρη τρύπα.
Η ανακάλυψη αυτή όχι μόνο επιβεβαιώνει τη θεωρητική ύπαρξη «ορφανών» μαύρων τρυπών, αλλά δείχνει και τον δρόμο για τον εντοπισμό πολλών ακόμα στο μέλλον. Η επιστημονική ομάδα εκφράζει την αισιοδοξία της για το μέλλον, εστιάζοντας στο νέο διαστημικό τηλεσκόπιο Nancy Grace Roman, που προγραμματίζεται να εκτοξευθεί το 2027. Το τηλεσκόπιο αυτό αναμένεται να εντοπίσει πολλαπλά παρόμοια φαινόμενα βαρυτικού φακού, διευρύνοντας ραγδαία τον κατάλογο των «μοναχικών» μαύρων τρυπών στον γαλαξία μας.
Η ανακάλυψη αυξάνει σημαντικά τη γνώση μας για τις μαύρες τρύπες και επιβεβαιώνει θεωρίες που υπήρχαν εδώ και δεκαετίες. Ταυτόχρονα, δημιουργεί νέες ευκαιρίες για κατανόηση της δομής και της εξέλιξης του Γαλαξία, καθώς και της κατανομής της σκοτεινής ύλης.
Η «μοναχική» αυτή μαύρη τρύπα, απομονωμένη και αόρατη, φέρνει στο φως ένα ολόκληρο κοσμικό πληθυσμό που μέχρι πρότινος ήταν αδύνατο να εντοπιστεί. Με την τεχνολογία και τις μεθόδους να εξελίσσονται, βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας εποχής στην παρατήρηση του αόρατου Σύμπαντος.
[via]
VIA: TechGear.gr
