Κοινό βακτήριο που υπάρχει στο δέρμα ή στον ρινοφάρυγγα, ο πυογόνος στρεπτόκοκκος αποτελεί μια από τις πιο συχνές αιτίες λοιμώξεων στα παιδιά, με συνήθως ήπια συμπτωματολογία. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική λοίμωξη, με σοβαρές ή και απειλητικές για τη ζωή επιπτώσεις.
Με αφορμή το τραγικό περιστατικό του θανάτου ενός 5χρονου κοριτσιού στη Θεσσαλονίκη, ο παιδίατρος – λοιμωξιολόγος και επί σειρά ετών διευθυντής της Παιδιατρικής Κλινικής του νοσοκομείου Λοιμωδών Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Καβαλιώτης (φωτογραφία) αναλύει στο iatronet.gr τα πολλά πρόσωπα των στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων, την επίπτωσή τους στην κοινότητα, την θεραπευτική προσέγγιση και τους τρόπους μετάδοσης, ενώ δίνει απλές οδηγίες σε γονείς και γιατρούς.
Είδη στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων
Όπως αναφέρει ο κ. Καβαλιώτης, το βακτήριο προκαλεί ποικιλία λοιμώξεων, όπως φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, μολυσματικό κηρίο, ωτίτιδα, πνευμονία, ρινοκολπίτιδα, οστρακιά. Πιο σπάνια, μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερες διεισδυτικές καταστάσεις, όπως ερυσίπελας, κυτταρίτιδα, βακτηριαιμία, νεκρωτική περιτονιίτιδα, οστεομυελίτιδα, μηνιγγίτιδα, σύνδρομο τοξικού σοκ. Οι διεισδυτικές λοιμώξεις παρατηρούνται συνηθέστερα σε ηλικιωμένους, σε παιδιά πολύ μικρής ηλικίας, ή σε άτομα με παράγοντες κινδύνου, όπως χρήση ουσιών, κατάχρηση αλκοόλ, ανοσοκαταστολή. Οι μη πυώδεις επιπλοκές των στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων είναι ο ρευματικός πυρετός, η ρευματική καρδιοπάθεια και η οξεία σπειραματονεφρίτιδα.
Η επίπτωση των στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων δεν είναι μικρή. Ενδεικτικά, διεθνώς υπολογίζονται περίπου 620.000.000 περιπτώσεις φαρυγγοαμυγδαλίτιδας ετησίως, 162.000.000 περιπτώσεις μολυσματικού κηρίου, 33.000.000 περιπτώσεις ρευματικής καρδιοπάθειας. Η θνητότητα από στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις προσεγγίζει τους 500.000 θανάτους ετησίως, σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι απλές στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις έχουν πολύ καλή πρόγνωση, ενώ οι διεισδυτικές λοιμώξεις (κυρίως περιτονιίτιδα και τοξικό σοκ) έχουν υψηλή θνητότητα της τάξης του 15% – 25%.
Στις ΗΠΑ, όπου υπάρχει ακριβής καταγραφή στατιστικών, παρατηρούνται εκατομμύρια περιπτώσεις ήπιας λοίμωξης το χρόνο, περίπου 12.000 βαριές περιπτώσεις και περί τους 1.500 θανάτους.
Φαρυγγοαμυγδαλίτιδα
Η συχνότερη μορφή στρεπτοκοκκικής λοίμωξης, η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, έχει μία κύρια επιπλοκή, τον ρευματικό πυρετό. “Σε παιδιά κάτω των 3 ετών ο στρεπτόκοκκος είναι σπάνιος ως αίτιο της λοίμωξης και ο κίνδυνος αυτός ουσιαστικά δεν υφίσταται. Συνεπώς ο έλεγχος για στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εφαρμόζεται σε παιδιά άνω των 3 ετών”, αναφέρει ο παιδίατρος, προσθέτοντας: “Γίνεται δηλαδή strept test και αν είναι θετικό χορηγείται θεραπεία. Αν είναι αρνητικό συνεχίζουμε με καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος και αναλόγως του αποτελέσματος θεραπεύουμε ή όχι. Σε παιδιά κάτω των 3 ετών έλεγχος και θεραπεία εφαρμόζονται συνήθως όταν υπάρχει στο άμεσο περιβάλλον και άλλος ασθενής με αποδεδειγμένη στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα ή όταν τα συμπτώματα στο παιδί είναι πολύ έντονα και κλασικά για μικροβιακής αιτιολογίας λοίμωξη”.
Συμπτωματολογία – μεταδοτικότητα
Η μετάδοση του βακτηρίου γίνεται μέσω της επαφής με τον πάσχοντα, με τις ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις ή με τυχόν τραύμα. Όπως υπογραμμίζει ο κ. Καβαλιώτης, διασπορά παρατηρείται έως 3 εβδομάδες από τη μόλυνση, ακόμη και αν ο πάσχων ή ο φέρων το βακτήριο είναι ασυμπτωματικός. Ωστόσο η λήψη αντιβίωσης διακόπτει τη μετάδοση, 24 ώρες μετά την έναρξη της χορήγησής της.
Τα συμπτώματα της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης ποικίλουν, αναλόγως της μορφής της (π.χ., φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, μολυσματικό κηρίο, κλπ), ενώ η διάγνωση γίνεται με Strep test και καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος.
Θεραπεία
Η θεραπεία της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης βασίζεται στη χορήγηση αντιβίωσης. Στις απλές λοιμώξεις, χορηγείται συνήθως απλή και οικονομικά προσιτί αντιβιοτική αγωγή, όπως πενικιλλίνη ή αμοξικιλλίνη, με τον κ. Καβαλιώτη να σημειώνει ότι τα πιο ευρέος φάσματος αντιβιοτικά δεν προσφέρουν κάτι επιπλέον.
Στις διεισδυτικές λοιμώξεις, ωστόσο, όπως διευκρινίζει, η αντιμετώπιση είναι ειδική και γίνεται σε νοσοκομειακό περιβάλλον, καθώς η βαριά λοίμωξη από στρεπτόκοκκο απαιτεί εισαγωγή και νοσηλεία. Ομάδες κινδύνου για σοβαρή λοίμωξη είναι οι ανοσοκατασταλμένοι, όσοι έχουν υποκείμενα νοσήματα και όσοι νόσησαν πρόσφατα από άλλη ιογενή λοίμωξη, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει πως θα συμβεί σε όλους.
Πρόληψη – προφύλαξη
“Η πρόληψη της κύριας επιπλοκής, δηλαδή του ρευματικού πυρετού, επιτυγχάνεται ακόμη και αν το αντιβιοτικό χορηγηθεί εντός της πρώτης εβδομάδος (έως 9 ημέρες) από τη διάγνωση”, αναφέρει ο λοιμωξιολόγος, συμπληρώνοντας ότι “Εμβόλιο δεν υπάρχει. Για την προφύλαξη από τις απλές αυτές λοιμώξεις συνιστώνται απλά μέσα προσωπικής και γενικής υγιεινής, όπως καλό πλύσιμο των χεριών και καθαριότητα τυχόν τραύματος”.
Ένα 24ωρο μετά τη λήψη αντιβιοτικού το παιδί με απλή στρεπτοκοκκινή λοίμωξη μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο εφόσον έχει καλή γενικότερη κλινική εικόνα. Όπως αναφέρει ο κ. Καβαλιώτης, δεν χρειάζεται γενικός έλεγχος με strept test του σχολικού περιβάλλοντος του παιδιού που νόσησε από βαριά διεισδυτική λοίμωξη, ούτε απολύμανση του σχολείου.
Σε ό,τι αφορά το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού, δεν χρειάζεται χορήγηση αντιβίωσης, παρά μόνο όταν υπάρχουν ειδικές συνθήκες. Αυτές τις γνωρίζει ο παιδίατρος, ο οποίος και θα συστήσει τη χρήση ή μη χρήση φαρμακευτικής αγωγής.
Ειδήσεις υγείας σήμερα
Μπορεί τα μαλλιά μου να γκριζάρουν λόγω κάποιας πάθησης;
Υποψήφιοι Πανελλαδικών με σπάνιες παθήσεις
Παγκόσμια έκθεση υγείας: Σε μεγάλο κίνδυνο οι νέοι το 2030
VIA: iatronet.gr
