Μέσα στον χώρο της χειρουργικής αίθουσας αιωρείται ένα ψηφιακό τρισδιάστατο μοντέλο του ήπατος στο οποίο θα γίνει η επέμβαση, παρέχοντας στους χειρουργούς έναν ζωντανό “χάρτη” του, με τη λεπτομερή ανατομία του οργάνου και του όγκου που πρόκειται να αφαιρεθεί. Στη διάθεση της χειρουργικής ομάδας υπάρχει, επίσης, η 3D εκτύπωση του οργάνου, σε υλική μορφή, η οποία παρέχει επιπλέον δυνατότητες για την ακριβέστερη επέμβαση, για την εκπαίδευση φοιτητών και ειδικευόμενων χειρουργών, αλλά και για την κατανοητή ενημέρωση του ασθενή πριν από το χειρουργείο.
Η καινοτόμος πρακτική, η οποία είναι ήδη παρούσα σήμερα στην χειρουργική εξαίρεση όγκων, θα έχει σύντομα εφαρμογή και στις μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων, ανοίγοντας δρόμους ψηφιακής εξέλιξης.
Η χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης, 3D εκτύπωσης, και εικονικής – μικτής – επαυξημένης πραγματικότητας στη μεταμόσχευση, η “πράσινη” μεταμόσχευση και η προοπτική μεταφοράς μοσχευμάτων με drones θα βρεθούν μεταξύ άλλων στο επίκεντρο ημερίδας που διοργανώνουν στη Θεσσαλονίκη η Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων του ΑΠΘ, το Κέντρο Έρευνας και Καινοτομίας στη Μεταμόσχευση Συμπαγών Οργάνων και η Ειδική Μονάδα Βιοϊατρικής Έρευνας και Εκπαίδευσης.
Ο διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής Μεταμοσχεύσεων του ΑΠΘ στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο, καθηγητής Γεώργιος Τσουλφάς (φωτογραφία), μιλά στο iatronet.gr για την ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας στις μεταμοσχεύσεις, για την σημασία της διεπιστημονικής συνεργασίας και για την θεματολογία της ημερίδας, με τίτλο “Συζητούμε σήμερα, Σχεδιάζουμε το αύριο”, που θα γίνει σήμερα, παρουσία του διακεκριμένου Έλληνα καθηγητή Χειρουργικής Μεταμοσχεύσεων στο Imperial College του Λονδίνου, Βασίλειου Παπαλόη.
AI στη μεταμόσχευση
Η Τεχνητή Νοημοσύνη, με τους αλγόριθμους και τις εντυπωσιακές υπολογιστικές της δυνατότητες, βοηθάει στη συλλογή δεδομένων που δίνουν τη δυνατότητα να γίνεται καλύτερη εκτίμηση ενός δότη, της φύσης, της λειτουργικότητας και της συμβατότητας των μοσχευμάτων. Σύμφωνα με τον κ. Τσουλφά, σύντομα θα μπορεί να παρέχει έναν πιο αντικειμενικό τρόπο κατάταξης των υποψήφιων ληπτών μοσχευμάτων στην εθνική λίστα. “Η λίστα προτεραιότητας βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια που προκύπτουν από εξετάσεις αίματος. Αυτό όμως είναι μια δυναμική κατάσταση, καθώς και εδώ και παγκόσμια βλέπουμε ότι παίζουν ρόλο περισσότεροι παράγοντες, ειδικά όσο επεκτείνονται οι ενδείξεις μεταμόσχευσης”, αναφέρει, προσθέτοντας: “Για παράδειγμα, παλιότερα δεν κάναμε μεταμόσχευση για το χολαγγειοκαρκίνωμα, ενώ τώρα κάνουμε. Παλιά δεν κάναμε μεταμόσχευση για μεταστάσεις στο συκώτι από καρκίνο παχέος εντέρου, ενώ τώρα γίνονται. Η Τεχνητή Νοημοσύνη βοηθάει στην επεξεργασία όλων αυτών των δεδομένων”.
Παράλληλα, η ΤΝ χρησιμοποιείται σε εν εξελίξει πρόγραμμα για να εντοπίσει τα γονίδια που μπορεί να εμπλέκονται στην εξέλιξη και στην θεραπεία του ηπατοκυτταρικού καρκίνου.
3D εκτύπωση και απεικόνιση οργάνων
Στο πλαίσιο συνεργασίας με το Τμήμα Τοπογράφων Αγρονόμων Μηχανικών του ΑΠΘ, αναπτύχθηκε εφαρμογή τρισδιάστατης εκτύπωσης ανθρώπινων οργάνων με την πλήρη ανατομία, τα χοληφόρα αγγεία και τις βλάβες που φέρουν, με βάση την απεικόνιση της αξονικής τομογραφίας. Το επόμενο βήμα ήταν η ψηφιακή προβολή της τρισδιάστατης εικόνας στον χώρο, με τη χρήση μόνο ενός smartphone. “Και τα δύο εργαλεία δίνουν στον χειρουργό έναν ζωντανό χάρτη, ώστε να έχει πλήρη εικόνα της κατάστασης πριν από το χειρουργείο. Τα εξελίσσουμε διαρκώς, μέσα από τη διεπιστημονική συνεργασία, που έχει αμοιβαίο όφελος”, επισημαίνει ο κ. Τσουλφάς, προσθέτοντας πως η 3D εκτύπωση δίνει, επιπλέον, τη δυνατότητα να εξηγηθεί στον ασθενή τι θα συμβεί στο χειρουργείο, με πιο κατανοητό τρόπο σε σχέση με την επίδειξη μιας αξονικής τομογραφίας.
Εικονική, επαυξημένη και μικτή πραγματικότητα
Ο χειρουργός φοράει γυαλιά μικτής πραγματικότητας και έχει στο οπτικό του πεδίο – εκτός από την πραγματική εικόνα του χειρουργείου – το ψηφιακό όργανο που προβάλλεται σε τρισδιάστατη μορφή. “Μπορείς να κάνεις παράλληλα τις κινήσεις του χειρουργείου, βλέποντας στο ψηφιακό μοντέλο, μπορείς να το αλλάξεις θέση, να δεις την ανατομία του. Αυτό σου δίνει τη δυνατότητα και πριν από το χειρουργείο να έχεις την εικόνα του τι θα συναντήσεις, ενώ βοηθάει σημαντικά την εκπαίδευση φοιτητών, ειδικευόμενων, αλλά και ειδικών”, υπογραμμίζει.
“Πράσινη” μεταμόσχευση και drones μεταφοράς οργάνων
Η μεταμόσχευση, όπως και κάθε χειρουργική πράξη, έχει ένα περιβαλλοντικό αποτύπωμα. “Στο δικό μας αντικείμενο είναι πολυεπίπεδο, ξεκινώντας από το χειρουργείο του δότη, με τη μεταφορά της χειρουργικής ομάδας εκεί, το χειρουργείο αυτό καθ’ αυτό, τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν. Επεκτείνεται στις συνθήκες του χώρου, τον καθαρισμό και την απολύμανση, καταλήγοντας στη μεταφορά του μοσχεύματος και της ομάδας, ως το χειρουργείο του λήπτη. Μια πολύπλοκη διαδικασία με πολλά στάδια, το καθένα από τα οποία έχει ένα περιβαλλοντικό αποτύπωμα”, εξηγεί ο κ. Τσουλφάς, προσθέτοντας πως
“στόχος είναι να γίνει κατανοητή η επίδραση του κάθε σταδίου και να δούμε τι από αυτά μπορούμε να βελτιώσουμε, με μικρές στην αρχή αλλαγές, αλλά σημαντικές”.
Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι η χρησιμοποίηση αναισθησιολογικών φαρμάκων με μικρότερη επίδραση, ένα άλλο αφορά τον τρόπο μεταφοράς μοσχευμάτων, που γίνεται συνήθως με στρατιωτικό αεροσκάφος ή και με αεροπλάνο της γραμμής.
Στις ΗΠΑ έχει δοκιμαστεί πειραματικά και σε μικρή κλίμακα η μεταφορά μοσχευμάτων με drones, χωρίς να έχει περάσει ακόμη σε κλινική πράξη. Μια τέτοια δυνατότητα διερευνάται και στην Ελλάδα, στο πλαίσιο διεπιστημονικής συνεργασίας με την Σχολή Ευελπίδων.
“Για να φτάσουμε στο επίπεδο της πατέντας χρειάστηκε να γίνουν μελέτες με το βάρος του φορτίου, τις συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας, κραδασμών και άλλους παράγοντες”, σημειώνει ο καθηγητής.
Καταλήγοντας επισημαίνει την αξία της συμμετοχής των ασθενών μέσω των Συλλόγων τους στην ενσωμάτωση όλων αυτών των εξελίξεων στην χειρουργική μεταμοσχεύσεων. Στο πλαίσιο του Κέντρου Καινοτομίας αναζητείται η μέγιστη δυνατή συνεισφορά τους.
Ειδήσεις υγείας σήμερα
Προληπτική εξέταση για τη χρόνια νεφρική νόσο – Τι ανέφερε ο υπουργός Υγείας
Μ. Χειμώνας: Στην Ελλάδα τα φθηνότερα φάρμακα στην Ευρώπη
Γκογκοζώτου: Σημαντική πρόοδος στην αξιολόγηση νέων φαρμάκων
VIA: iatronet.gr
