Όταν βλέπει κανείς για πρώτη φορά τα λαβράκια που περιφέρονται γύρω από μια δεξαμενή στη μικρή επιστημονική εγκατάσταση στα περίχωρα του Palavas-les-Flots στη νότια Γαλλία, δεν αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει. Εντούτοις, τα συγκεκριμένα ψάρια έχουν μεγάλη σημασία και αποτελούν μέρος μίας «αποστολής» που θα αλλάξει όσα ξέρουμε για το διάστημα.
Πιο συγκεκριμένα, όταν αναπτυχθούν πλήρως, θα παράγουν απογόνους που θα είναι οι πρώτοι που θα εκτοξευθούν στο διάστημα στο πλαίσιο ενός επιστημονικού προγράμματος με την ονομασία Lunar Hatch, το οποίο διερευνά κατά πόσον τα λαβράκια μπορούν να εκτραφούν στο φεγγάρι – και τελικά στον Άρη – ως τροφή για τους μελλοντικούς αστροναύτες.
Ψάρια στο σεληνιακό μενού
Το έργο είναι πνευματικό τέκνο του Dr. Cyrille Przybyla, ερευνητή θαλάσσιας βιολογίας του Γαλλικού Εθνικού Ινστιτούτου Ωκεάνιων Ερευνών, ο οποίος θα παρακολουθεί την πρόοδό τους όπως κάθε ανήσυχος γονέας.
«Τα ψάρια είναι μια εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης, επειδή είναι ο ζωικός οργανισμός που χωνεύουμε καλύτερα και έχουν ωμέγα 3 και σημαντικές βιταμίνες του συμπλέγματος Β που θα χρειαστούν οι αστροναύτες στο διάστημα για να διατηρήσουν τη μυϊκή τους μάζα», λέει ο Przybyla. «Το ερώτημα ήταν: πώς μπορούμε να παράγουμε τρόφιμα τόσο μακριά;»
Η απάντηση είναι, λέει, να εκτοξεύσουμε τα αυγά στο διάστημα, όπου θα εκκολαφθούν στο χρόνο που χρειάζεται για να φτάσουν στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Αρχικά, τα ψάρια θα παρατηρούνται απλώς πριν καταψυχθούν και επιστρέψουν στη Γη, αλλά τελικά η ιδέα είναι να εκτρέφονται στο φεγγάρι, αναφέρει δημοσίευμα του Guardian.
Ο Przybyla είναι βέβαιος ότι αν οι διαστημικές υπηρεσίες του κόσμου αποφασίσουν να κατασκευάσουν μια βάση στο φεγγάρι, η Lunar Hatch θα είναι σε θέση να βάλει το λαβράκι στο μενού τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα.
Ιχθύες στο διάστημα από παλιά
Η αποστολή ψαριών στο διάστημα δεν είναι κάτι καινούργιο. Οι πρώτοι «υδατοναύτες» που έκαναν το ταξίδι ήταν μικροσκοπικά ψάρια γνωστά ως mummichogs (Fundulus heteroclitus) που στάλθηκαν σε τροχιά με μία από τις αποστολές του Apollo το 1973. Μέχρι τότε, αυτά τα μικρά, αξιοσημείωτα πλάσματα σπάνια είχαν απομακρυνθεί από υφάλμυρα ρυάκια και παράκτια ύδατα ή αλμυρά έλη.
Τρία χρόνια αργότερα, δύο αστροναύτες του Soyuz πραγματοποίησαν μια σειρά πειραμάτων με ένα ενυδρείο με γκάπυ στο σοβιετικό διαστημικό εργαστήριο Salyut.
Το 2015, ψάρια ζέβρας στάλθηκαν στον ISS για να διερευνήσουν πώς ατροφούν οι μύες στη μικροβαρύτητα, ενώ τον περασμένο Απρίλιο οι Κινέζοι έστειλαν αρκετά ψάρια ζέβρας στον διαστημικό σταθμό Tiangong. Άλλες αποστολές έχουν μεταφέρει φρύγανα, ξιφίες, μεντάκα, γκάπις και χρυσόψαρα.
Αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που θα μπορούσαν πραγματικά να εκτραφούν και να χρησιμοποιηθούν ως τακτική πηγή τροφής για τους αστροναύτες.
Ένα πλήρως λειτουργικό σύστημα
Ο Przybyla λέει ότι ο απώτερος στόχος της Lunar Hatch είναι να δημιουργήσει μια «κλειστή τροφική αλυσίδα» στο φεγγάρι, χρησιμοποιώντας μια σειρά από διαμερίσματα. Οι πρώτες δεξαμενές θα γεμίσουν με νερό από πάγο που θα βρεθεί στον πυθμένα κρατήρων στους πόλους του φεγγαριού. Τα λύματα που παράγονται από τα ψάρια σε αυτές τις δεξαμενές θα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μικροφυκών που μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για την τροφοδοσία οργανισμών φιλτραρίσματος, συμπεριλαμβανομένων των δίθυρων, ή το ζωοπλαγκτόν θα συλλέγει μέρος των αποβλήτων.
Τα περιττώματα από τα λαβράκια στην πρώτη δεξαμενή θα επεξεργάζονται εν τω μεταξύ από γαρίδες και σκουλήκια που με τη σειρά τους θα αποτελούν τροφή για τα ψάρια.
«Ο στόχος του Lunar Hatch είναι να μην υπάρχουν απόβλητα», λέει ο Przybyla. «Τα πάντα ανακυκλώνονται μέσω ενός συστήματος υδατοκαλλιέργειας που θα πρέπει να είναι αυτόνομο για τέσσερις έως πέντε μήνες».
Η ομάδα υπολόγισε ότι για να παρέχει δύο μερίδες ψαριών κάθε εβδομάδα σε επτά αστροναύτες σε μια αποστολή διάρκειας 16 εβδομάδων, θα χρειάζονταν περίπου 200 λαβράκια. Εκτός από τα 200 γονιμοποιημένα αυγά λαβρακιού που θα σταλούν στο διάστημα, άλλα 200 αδέλφια που θα παραχθούν από τα ψάρια στο Palavas-les-Flots θα διατηρηθούν ως ομάδα ελέγχου.
Λίγο πριν την εφαρμογή του σχεδίου στη σελήνη
Η πορεία από την ελαφρώς εκκεντρική ιδέα στο στάδιο ανάπτυξης στο οποίο έχει φτάσει σήμερα το σχέδιο του Przybyla διήρκεσε σχεδόν μια δεκαετία. Το 2016, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος ζήτησε από την επιστημονική κοινότητα ιδέες για τη μελλοντική σεληνιακή βάση του, το λεγόμενο Σεληνιακό Χωριό. Τους άρεσε η πρόταση του Przybyla και, στα τέλη του 2018, έλαβε την πρώτη του χρηματοδότηση από το Centre national d’études spatiales (CNES), τη γαλλική εθνική διαστημική υπηρεσία.
Το αρχικό βήμα ήταν να διαπιστωθεί αν τα γονιμοποιημένα αυγά ψαριών θα μπορούσαν να αντέξουν την ανακίνηση κατά τη διάρκεια μιας διαστημικής εκτόξευσης- το κοντινό Διαστημικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ συμφώνησε να προσομοιώσει την πρόωση ενός ρωσικού πυραύλου Soyuz στον εξοπλισμό του που χρησιμοποιείται για τη δοκιμή δορυφορικών πρωτοτύπων.
«Το Soyuz προκαλεί τις περισσότερες δονήσεις κατά την απογείωση σε σύγκριση με άλλους εκτοξευτές. Χρησιμοποιήσαμε δύο είδη και έμβρυα σε δύο διαφορετικά στάδια και είδαμε ότι οι δονήσεις δεν επηρέασαν την ανάπτυξή τους», λέει ο Przybyla.
«Στη συνέχεια εξετάσαμε τι άλλο θα μπορούσε να διαταράξει τα κύτταρα των ψαριών στο ταξίδι τους, συμπεριλαμβανομένης της υπερβαρύτητας που προκαλείται από την επιτάχυνση και της κοσμικής ακτινοβολίας και αν θα συνέχιζαν να σχηματίζονται ή αν θα επηρεαζόταν το DNA και η ανάπτυξή τους».
Μέχρι στιγμής, τα αποτελέσματα που λαμβάνονται στο Palavas-les-Flots είναι θετικά. Τώρα, πρέπει να εφαρμοστούν στην πράξη.
«Έχουμε κάνει όλες τις πιθανές προσομοιώσεις που μπορούμε να κάνουμε στο έδαφος, οπότε ο στόχος τώρα είναι να έχουμε μια διαστημική αποστολή για να επαληθεύσουμε αυτά τα δεδομένα και να μπορέσουμε να εξετάσουμε τη διαφορά μεταξύ μιας ομάδας ελέγχου των αδελφών ψαριών που παραμένουν στη Γη», λέει.
Ο ίδιος και τα νεαρά λαβράκια του πρέπει να περιμένουν μέχρι η CNES και το Διαστημικό Κέντρο Kennedy της Nasa στη Φλόριντα να του βρουν μια θέση σε μια αποστολή, για να ελέγξει τις θεωρίες του.
«Δυστυχώς, δεν μπορούμε να πούμε πότε θα γίνει αυτό, αλλά ελπίζουμε ότι θα γίνει στο εγγύς μέλλον».
Για όσους ανησυχούν περισσότερο για τη ζωή στη Γη, ο Przybyla λέει ότι το πρόγραμμα Lunar Hatch έχει μια εξίσου ζωτική εφαρμογή εδώ.
«Αυτό που κάναμε είναι να μετατρέψουμε ένα σύστημα που δουλεύαμε για τη Γη στο φεγγάρι», λέει. «Στη Γη, αυτή η ανακυκλωμένη υδατοκαλλιέργεια κυκλικού βρόχου είναι σημαντική όχι μόνο για τη διατήρηση του περιβάλλοντος αλλά και για την οικονομική αντοχή. Η ίδια αρχή που ισχύει για το φεγγάρι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη διατροφή απομονωμένων κοινοτήτων».
VIA: in.gr
