Απομάκρυνση από το νεογνό τους μετά τον τοκετό, δυσκολίες στον θηλασμό, συναισθηματική απομόνωση και έντονη ψυχολογική επιβάρυνση βίωσαν εκατοντάδες γυναίκες που γέννησαν τα παιδιά τους ενώ ήταν θετικές στον κορωνοϊό, κατά τα πρώτα τουλάχιστον δύο χρόνια της πανδημίας. Από την πλευρά του, το μαιευτικό προσωπικό κλήθηκε να παράσχει υποστήριξη στις νέες μητέρες, με περιορισμένα περιθώρια για πρωτοβουλία ή ευελιξία, λόγω των αυστηρών πρωτοκόλλων για την αποφυγή μετάδοσης του ιού, έχοντας παράλληλα να αντιμετωπίσει το αυξημένο εργασιακό και ψυχολογικό φόρτο.
Στατιστικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε ημερίδα στη Θεσσαλονίκη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μαιευτών/Μαιών, είναι ενδεικτικά του περιοριστικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο έγιναν εκατοντάδες γεννήσεις στην οξεία φάση της υγειονομικής κρίσης. Τότε που ο ιός είχε πολλές άγνωστες πτυχές και τα πρωτόκολλα είχαν ως πρωταρχικό μέλημα την ασφάλεια απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο, βάζοντας σε δεύτερο πλάνο τον αναγκαίο συναισθηματικό δεσμό της μητέρας με το νεογνό της.
Το 93% των νεογνών απομακρύνθηκε από τη μητέρα
Σύμφωνα με τη μαία MSc, αναπληρώτρια προϊσταμένη στην Α’ Μαιευτική – Γυναικολογική Κλινική του νοσοκομείου Παπαγεωργίου, Μαρία Παπακώστα, από τον Αύγουστο του 2020 ως τον Φεβρουάριο του 2022 η Κλινική φρόντισε 90 έγκυες γυναίκες με θετικό PCR τεστ. Οι 40 εξ αυτών ήταν ασυμπτωματικές, 32 εμφάνισαν εμπύρετο, ενώ ένας μικρότερος αριθμός είχε βήχα. Από τις 90 γυναίκες, 34 γέννησαν με κολπικό τοκετό και 56 με καισαρική, με τα ποσοστά αυτά να μη διαφέρουν πολύ από των non COVID.
Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο που προέκυψε από την επεξεργασία των στατιστικών είναι πως το 93% των νεογνών που γεννήθηκαν από μητέρες θετικές στον ιό, απομακρύνθηκαν από εκείνη υπό τον φόβο της μετάδοσης, με μέσο όρο απομάκρυνσης τις 7 ημέρες. Σε όλα αυτά τα νεογνά πραγματοποιήθηκαν τρία διαδοχικά PCR τεστ, και όλα τα αποτελέσματα ήταν αρνητικά, γεγονός που σύμφωνα με την ομιλήτρια επιβεβαιώνει την κλινική παρατήρηση ότι η κάθετη μετάδοση του ιού από τις μητέρες στα νεογνά είναι εξαιρετικά σπάνια.
“Η απομάκρυνση των βρεφών από τις μητέρες τους, ακόμη κι όταν αυτές ήταν ασυμπτωματικές, εγείρει έναν ενδιαφέροντα προβληματισμό: δεν υπήρξε σαφής διαχωρισμός ανάμεσα σε υψηλό και χαμηλό ρίσκο. Τελικά δόθηκε προτεραιότητα στη σωματική προστασία έναντι του συναισθηματικού δεσμού. Η πράξη αυτή είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή διακοπή του πρώιμου δεσμού και δημιούργησε εμπόδια στον θηλασμό”, ανέφερε η κ. Παπακώστα.
Θηλασμός
Ωστόσο, παρά την απομάκρυνση, το 39% των γυναικών κατάφεραν να θηλάσουν και το 40% να αντλήσουν μητρικό γάλα για τα νεογνά τους, ενώ το 21% απογαλακτίστηκαν. “Η επιμονή αυτή ίσως υποδηλώνει κάτι σημαντικό: τη βαθιά εσωτερική ανάγκη των γυναικών να διατηρήσουν τον δεσμό με το νεογνό τους, καθώς και τη στήριξη που έλαβαν από το προσωπικό, το οποίο στάθηκε πλάι τους με ενσυναίσθηση», παρατήρησε η μαία. Σε ό,τι αφορά το υψηλό ποσοστό (62%) καισαρικών τομών, σημείωσε πως «μας υπενθυμίζει ότι η μαιευτική φροντίδα εν μέσω πίεσης μπορεί να μετατραπεί σε εργαλείο διαχείρισης του φόρτου. Αυτό αποτελεί αφορμή για σκέψη σχετικά με την ισορροπία ανάμεσα στην ασφάλεια, την πρακτικότητα και την φυσική πορεία του τοκετού”.
Συμπερασματικά, η κ. Παπακώστα ανέφερε πως η μαιευτική φροντίδα οργανώθηκε και προσφέρθηκε με συνέπεια σε ένα περιβάλλον διαρκών αλλαγών και πίεσης, με την πρόληψη της μετάδοσης να προτάσσεται ως κύρια προτεραιότητα. Ωστόσο, υποστήριξε πως η εφαρμογή οριζόντιων πολιτικών περιορίζει τη δυνατότητα εξατομικευμένης φροντίδας. “Η ανθρώπινη διάσταση της μαιευτικής δοκιμάστηκε ουσιαστικά. Το προσωπικό ανταποκρίθηκε με προσαρμοστικότητα, υπευθυνότητα και αυταπάρνηση, όμως το τίμημα ήταν βαρύ: ψυχική κόπωση και φθορά”.
Προβληματισμοί για επόμενες κρίσεις
Σύμφωνα με την ίδια, η πανδημία δεν άλλαξε μόνο τον τρόπο που οργανώθηκε η μαιευτική φροντίδα, αλλά υποχρέωσε το προσωπικό να τη νοηματοδοτήσουν διαφορετικά. “Η ασφάλεια φυσικά ήταν και παραμένει βασική προτεραιότητα, ωστόσο, δεν μπορούμε να περιορίσουμε τη φροντίδα μόνο στην αποτροπή του κινδύνου. Οφείλουμε να βλέπουμε τον άνθρωπο μέσα στη διαδικασία”, παρατήρησε, προσθέτοντας: “Η μητέρα δεν είναι απλά ένας φορέας ζωής που πρέπει να προστατευτεί. Χρειάζεται προστασία, επαφή, σύνδεση. Η μαία δεν είναι απλά ένας φορέας εκτελεστικός πρωτοκόλλων. Είναι φορέας της φροντίδας και χρειάζεται ενίσχυση και στήριξη για να συνεχίσει να την προσφέρει”.
Καταλήγοντας έθεσε έναν κυρίαρχο προβληματισμό για το πώς μπορεί σε συνθήκες κρίσης να διασφαλιστεί η ασφάλεια, χωρίς όμως να χάνουμε την ανθρώπινη διάσταση της φροντίδας. “Η εμπειρία που ζήσαμε ίσως αξίζει να αποτελέσει αφετηρία για μελλοντική ενίσχυση, σε πολιτικές που ενσωματώνουν και την ανθρώπινη πλευρά της φροντίδας, την εκπαίδευση και στήριξη του προσωπικού, ώστε να νιώθει θωρακισμένο σε κάθε κρίση, και προπαντός στην διατήρηση της επαφής μητέρας και βρέφους, ακόμη και στις πιο αυστηρές συνθήκες, που απαιτούν τα πιο αυστηρά μέτρα”.
Την ημερίδα συνδιοργάνωσαν η Α΄Πανεπιστημιακή Μαιευτική – Γυναικολογική Κλινική (ΑΠΘ) και το Τμήμα Μαιευτικής του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ), στο αμφιθέατρο του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μαιών/Μαιευτών (5η Μαϊου). Αυτή καθιερώθηκε το 1991 με πρωτοβουλία της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαίων (ICM), με στόχο την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι μαίες στην προαγωγή της υγείας της μητέρας και των νεογνών.
Ειδήσεις υγείας σήμερα
40 κακοποιημένα παιδιά σε τρία νοσοκομεία Παίδων της Αττικής
Μπορούν τα προβιοτικά να βοηθήσουν στο αδυνάτισμα;
7 μονάδες ολικής φροντίδας για άτομα με άνοια από υπουργείο Υγείας και Εκκλησία
VIA: iatronet.gr
