Παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA αποκάλυψαν μια απροσδόκητη τροπή στην υπόθεση γύρω από αυτό που πιστεύεται ότι είναι το πρώτο άστρο που παρατηρήθηκε να καταπίνει έναν πλανήτη.
Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, το άστρο δεn διογκώθηκε για να καταπιεί τον πλανήτη όπως είχε αρχικά υποτεθεί. Αντιθέτως, οι παρατηρήσεις δείχνουν πως η τροχιά του πλανήτη συρρικνώθηκε σταδιακά μέχρι που αυτός βυθίστηκε στο άστρο και καταστράφηκε.
«Επειδή πρόκειται για ένα τόσο πρωτόγνωρο φαινόμενο, δεν ξέραμε τι ακριβώς να περιμένουμε όταν στρέψαμε το τηλεσκόπιο προς αυτήν την κατεύθυνση», δήλωσε ο Ryan Lau, κύριος συγγραφέας της νέας μελέτης και αστρονόμος στο NSF NOIRLab στην Αριζόνα. «Με την υψηλής ευκρίνειας υπέρυθρη ματιά του Webb, μαθαίνουμε πολύτιμα στοιχεία για τις τελευταίες φάσεις των πλανητικών συστημάτων – ίσως και του δικού μας».
Δύο όργανα του Webb ανέλαβαν τη «νεκροψία»
Τα MIRI (Mid-Infrared Instrument) και NIRSpec (Near-Infrared Spectrograph) ήταν τα όργανα του Webb που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάλυση του φαινομένου, μέσα από μια συνδυαστική προσέγγιση.
Επαναπροσδιορίζοντας το «πώς»
Το άστρο βρίσκεται στον Γαλαξία μας, περίπου 12.000 έτη φωτός από τη Γη.Το φωτεινό γεγονός, που επίσημα ονομάζεται ZTF SLRN-2020, εντοπίστηκε αρχικά ως μια λάμψη οπτικού φωτός με τη χρήση του Zwicky Transient Facility στο Αστεροσκοπείο Palomar του Caltech στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια. Ωστόσο, δεδομένα από το NEOWISE της NASA έδειξαν ότι το άστρο είχε ήδη αρχίσει να εκπέμπει υπέρυθρη ακτινοβολία έναν χρόνο πριν, υποδηλώνοντας παρουσία σκόνης.
Αρχικά θεωρήθηκε πως το άστρο ήταν παρόμοιο με τον Ήλιο, σε πορεία μετατροπής του σε ερυθρό γίγαντα. Όμως, το MIRI κατέρριψε αυτή την υπόθεση. Η φωτεινότητα του άστρου δεn συμβάδιζε με αυτήν ενός διογκωμένου ερυθρού γίγαντα, δείχνοντας ότι δεν υπήρξε καμία διόγκωση που να είχε οδηγήσει στην κατάποση του πλανήτη.
Η εφιαλτική κατάληξη του πλανήτη
Οι επιστήμονες πιστεύουν πως ο πλανήτης ήταν περίπου στο μέγεθος του Δία, αλλά κινοείτο σε τροχιά πιο κοντινή από αυτήν του Ερμή γύρω από τον Ήλιο. Με την πάροδο εκατομμυρίων ετών, πλησίασε όλο και περισσότερο το άστρο, μέχρι που άρχισε να αγγίζει την ατμόσφαιρά του.
«Μόλις ο πλανήτης άρχισε να εισχωρεί στην ατμόσφαιρα, ξεκίνησε μια αλυσιδωτή αντίδραση που τον έκανε να πέφτει όλο και πιο γρήγορα», εξηγεί ο Morgan MacLeod του Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics και του MIT. «Καθώς βυθιζόταν, άρχισε να “απλώνεται” γύρω από το άστρο».
Η τελική του πρόσκρουση προκάλεσε την εκτίναξη αερίων από τα εξωτερικά στρώματα του άστρου. Καθώς αυτά τα αέρια διαστέλλονταν και ψύχονταν, βαριά στοιχεία συμπυκνώθηκαν σε ψυχρή κοσμική σκόνη μέσα στον επόμενο χρόνο.
Τα «λείψανα» του πλανήτη
Αν και οι ερευνητές περίμεναν να βρουν ένα ψυχρό νέφος σκόνης γύρω από το άστρο, το NIRSpec αποκάλυψε έναν θερμό δίσκο από μοριακό αέριο, πιο κοντά στο άστρο. Το Webb εντόπισε με υψηλή φασματική ανάλυση μόρια όπως το μονοξείδιο του άνθρακα στον δίσκο αυτό.
«Με ένα τόσο πρωτοποριακό τηλεσκόπιο όπως το Webb, δεν μπορούσα να έχω καμία προσδοκία για το τι θα βρίσκαμε κοντά στο άστρο», δήλωσε η Colette Salyk από το Vassar College. «Αλλά δεν περίμενα να δούμε χαρακτηριστικά μιας περιοχής σχηματισμού πλανητών, παρότι εδώ δεν σχηματίζονται νέοι πλανήτες – είναι τα απομεινάρια μιας καταστροφής».
Το γεγονός ότι μπορούμε να μελετήσουμε αυτά τα μόρια ανοίγει νέα ερωτήματα για το τι ακριβώς συνέβη μετά την πλήρη κατάποση του πλανήτη.
Στην αιχμή της έρευνας αυτών των φαινομένων
«Βρισκόμαστε πραγματικά στην αρχή της μελέτης αυτών των φαινομένων», είπε ο Lau. «Είναι η μοναδική περίπτωση που έχουμε δει εν δράσει και η καλύτερη καταγραφή του τι ακολουθεί μετά. Ελπίζουμε να είναι απλώς η αρχή ενός μεγαλύτερου δείγματος».
Οι παρατηρήσεις έγιναν στο πλαίσιο του Guaranteed Time Observation program 1240, σχεδιασμένο για τη μελέτη αιφνίδιων υπέρυθρων εκλάμψεων, και ανήκει στις πρώτες Target of Opportunity έρευνες του Webb. Αυτού του είδους οι μελέτες προορίζονται για φαινόμενα όπως οι εκρήξεις υπερκαινοφανών, που αναμένονται αλλά δεν γνωρίζουμε πότε ή πού ακριβώς θα συμβούν.
Επόμενα μεγάλα βήματα αναμένονται με τα επερχόμενα παρατηρητήρια Vera C. Rubin και Nancy Grace Roman, τα οποία θα σαρώσουν επανειλημμένα μεγάλες περιοχές του ουρανού για αιφνίδιες κοσμικές αλλαγές.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο Astrophysical Journal.
Το James Webb Space Telescope είναι το κορυφαίο διαστημικό παρατηρητήριο στον κόσμο. Λύνει μυστήρια του ηλιακού μας συστήματος, εξερευνά μακρινούς εξωπλανήτες και μελετά τις μυστηριώδεις δομές και την προέλευση του σύμπαντος. Το Webb είναι διεθνές πρόγραμμα υπό την ηγεσία της NASA, με συνεργάτες την ESA και την CSA.
VIA: FoxReport.gr
