Η θεωρία ότι οι ανισότητες στην κατανομή του πλούτου πρωτοεμφανίστηκαν σε μεγάλους αρχαίους πολιτισμούς όπως της Αιγύπτου ή της Μεσοποταμίας δείχνουν να διαψεύδονται από μεγάλη διεθνή μελέτη, η οποία δείχνει ότι οι άνθρωποι συχνά χωρίζονταν σε πλούσιους και φτωχούς ήδη από την Εποχή του Λίθου, πριν εμφανιστεί ο γραπτός λόγος.
Ο κύριος παράγοντας που οδήγησε σε ανισότητες ήταν η εμφάνιση της γεωργίας πριν από περίπου 10.000 χρόνια, διαπιστώνει η μελέτη στο ηλεκτρονικό περιοδικό PNAS. Ο νέος τρόπος ζωής οδήγησε σε αύξηση των πληθυσμών, δημιούργησε όμως ανταγωνισμό στην ιδιοκτησία και την εκμετάλλευση της γης.
Οι ανισότητες ήταν εντονότερες σε κοινωνίες με μεγάλους πληθυσμούς
«Πολλοί άνθρωποι φαντάζονται ότι οι πρώτες κοινωνίες χαρακτηρίζονταν από ισότητα, ωστόσο η έρευνά μας δείχνει ότι οι ανισότητες στον πλούτο εμφανίστηκαν νωρίτερα από ό,τι περιμέναμε» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο αρχαιολόγος Τιμ Κόλερ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, επικεφαλής της μελέτης.
H γεωργία έφερε πολιτιστική επανάσταση, όμως τα οφέλη δεν μοιράστηξαν ισότιμα (Reuters)
Μεγάλα και μικρά σπίτια
Στην προσπάθεια συμμετείχαν 27 επιστήμονες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι χρησιμοποίησαν ως μέτρο των ανισοτήτων το μέγεθος των σπιτιών σε προϊστορικές κοινωνίες –η υπόθεση ήταν ότι οι πλουσιότεροι κάτοικοι πρέπει να είχαν μεγαλύτερα σπίτια.
Η μελέτη εξέτασε το εμβαδό 47.000 προϊστορικών κατοικιών σε 1.100 αρχαιολογικούς χώρους σε όλο τον κόσμο. Χρησιμοποιώντας συντελεστή Τζίνι, ένα μέτρο των ανισοτήτων σε στατιστικές κατανομές, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ανισοκατανομή του πλούτου άρχισε να μεγεθύνεται περίπου 1.500 χρόνια μετά την εμφάνιση της γεωργίας σε κάθε περιοχή.
Καθώς οι αγροτικές κοινωνίες μεγάλωναν, η διαθέσιμη γη έγινε πεπερασμένος πόρος, κάτι που οδήγησε σε τεχνολογικές προόδους όπως τα συστήματα άρδευσης και οι καλλιέργειες σε αναβαθμίδες. Οι καινοτομίες αυτές αύξησαν την παραγωγικότητα, παράλληλα όμως διεύρυναν το χάσμα ανάμεσα σε όσους ήλεγχαν και όσους δεν ήλεγχαν τους φυσικούς πόρους.
Παράλληλα, η εμφάνιση κοινωνιών με ιεραρχικά πολιτικά και οικονομικά συστήματα οδήγησε σε συσσώρευση του πλούτου σε λίγα χέρια. Οι ανισότητες αυτές ήταν εντονότερες σε κοινωνίες με μεγάλους πληθυσμούς, σημειώνουν οι ερευνητές.
Υπήρξαν πάντως καινοτομίες που μείωσαν το χάσμα, όπως η τεχνολογία κατεργασίας του σιδήρου που διεύρυνε την πρόσβαση σε εργαλεία και πόρους. Το εύρημα αυτό θέτει υπό αμφισβήτηση την άποψη ότι η πρόοδος της τεχνολογίας ευνοεί κυρίως τις ελίτ, είπε ο Κόλερ.
Παρόλα αυτά, κανένας από τους πληθυσμούς που εξετάστηκαν δεν έμεινε απαλλαγμένος από ανισότητες.
«Δεν πρόκειται για αποκλειστικά σύγχρονο πρόβλημα» σημείωσε ο ερευνητής.
«Η κατανόηση των αιτιών της ανισότητας στον πλούτο μάς βοηθά να το κατανοήσουμε ως πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες εδώ και χιλιάδες χρόνια. Το παρελθόν έχει πολλά να μας διδάξει για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων σήμερα».
VIA: in.gr
