Η Σαντορίνη, το μαγευτικό ελληνικό νησί με τα χαρακτηριστικά λευκά σπίτια και τις μπλε στέγες, αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα τουριστικά μέρη στον κόσμο.
Πίσω από αυτή την ομορφιά, όμως, κρύβεται ένα ισχυρό γεωλογικό παρελθόν και ένα ανησυχητικό παρόν: ένα από τα πιο επικίνδυνα υποθαλάσσια ηφαιστειακά συστήματα στην Ευρώπη.
Το 1600 π.Χ., μία τεράστια έκρηξη δημιούργησε τη σημερινή καλδέρα της Σαντορίνης και άλλαξε δραματικά το τοπίο. Σήμερα, μία επιστημονική αποστολή πάνω στο ερευνητικό πλοίο RRS Discovery, με επικεφαλής την καθηγήτρια Ιζόμπελ Γέο του National Oceanography Centre της Βρετανίας, ερευνά το τι μπορεί να σηματοδοτεί η επόμενη έκρηξη – πότε θα συμβεί και πόσο καταστροφική μπορεί να είναι. Το BBC βρέθηκε εκεί και με ένα εκτενές ρεπορτάζ του περιγράφει την πορεία των ερευνών.
Η αποστολή αυτή γίνεται στον απόηχο μιας σειράς σεισμών που έπληξαν τη Σαντορίνη, αναγκάζοντας περίπου τους μισούς από τους 11.000 κατοίκους να εγκαταλείψουν προσωρινά το νησί. Αυτοί οι σεισμοί ήταν μια υπενθύμιση της ενεργής τεκτονικής δραστηριότητας στην περιοχή, όπου δύο λιθοσφαιρικές πλάκες συγκρούονται κάτω από το νησί.
Η ομάδα των επιστημόνων εστιάζει στις υποθαλάσσιες θερμοπηγές (hydrothermal vents), οι οποίες παράγουν καυτά αέρια και υγρά από τα βάθη της γης. Αυτές οι θερμοπηγές σχηματίζονται συνήθως κοντά σε ηφαίστεια και ίσως διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ένταση μιας πιθανής έκρηξης. Η ομάδα χρησιμοποιεί ένα υποβρύχιο ρομπότ για να συλλέξει δείγματα από τον πυθμένα της θάλασσας – πετρώματα, υγρά και αέρια – ώστε να κατανοήσει καλύτερα τη λειτουργία του ηφαιστείου και τις πιθανότητες έκρηξης.
Παράλληλα με τη Σαντορίνη, η αποστολή μελετά και το γειτονικό ηφαίστειο Κολούμπο, περίπου 7 χλμ βορειοανατολικά του νησιού. Αν και καμία από τις δύο ηφαιστειακές δομές δεν αναμένεται να εκραγεί άμεσα, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι είναι θέμα χρόνου. Μέσα από την αποστολή, δημιουργούνται χαρτογραφήσεις κινδύνου και βάσεις δεδομένων που θα βοηθήσουν την Πολιτική Προστασία της Ελλάδας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
FILE PHOTO A statue sits inside a police cordoned-off area, one of the dangerous spots on the volcanic caldera in the almost evacuated village of Fira in Santorini, Greece, 06 February 2025. EPA/ORESTIS PANAGIOTOU
Η καθηγήτρια Παρασκευή Νομικού, η οποία συμμετέχει στην αποστολή και είναι μέλος της κυβερνητικής ομάδας διαχείρισης σεισμικών κρίσεων, επισημαίνει τη σημασία της ενημέρωσης των κατοίκων και της καταγραφής απαγορευμένων περιοχών για το ενδεχόμενο έκρηξης. Η ίδια μεγάλωσε ακούγοντας ιστορίες για σεισμούς και εκρήξεις από τον παππού της και η εμπειρία αυτή την ώθησε να γίνει γεωλόγος.
12ωρες βάρδιες και «προειδοποιητικά σήματα»
Η καθημερινότητα στο πλοίο είναι απαιτητική, με 12ωρες βάρδιες, ώστε να εκμεταλλευτούν στο έπακρο τον χρόνο στην αποστολή. Επιστήμονες από όλο τον κόσμο συνεργάζονται, συλλέγοντας υλικό, παρατηρώντας μετακινήσεις ρευστών και καταγράφοντας σεισμική δραστηριότητα μικρής κλίμακας. Οι πληροφορίες αυτές ενδέχεται να λειτουργήσουν ως «προειδοποιητικά σήματα» για μελλοντικές ηφαιστειακές εκρήξεις.
Παρά την ανησυχία, η ζωή στο νησί συνεχίζεται. Η φωτογράφος Εύα Ρεντλ, η οποία ζει και εργάζεται στη Σαντορίνη, έφυγε με την κόρη της κατά τη διάρκεια των σεισμών, αλλά επέστρεψε όταν η κατάσταση ηρέμησε. Όμως, παρατηρεί μείωση στις κρατήσεις για φωτογραφήσεις γάμων.
Αν και η επιστημονική έρευνα προσφέρει μεγαλύτερη αίσθηση ασφάλειας στους τουρίστες, ο φόβος δεν έχει εκλείψει. Ωστόσο, για κάποιους – όπως το ζευγάρι από τη Λετονία που παντρεύτηκε δίπλα στο ηφαίστειο – η Σαντορίνη παραμένει ο ιδανικός προορισμός, παρά τους γεωλογικούς κινδύνους.
Πηγή: BBC
VIA: hellasjournal.com
